Banyan Tree Judgement

 మర్రిచెట్టు తీర్పు 

ఉషా యస్ డానీ 

 మర్రిచెట్టు తీర్పు 

ఉషా యస్ డానీ 

            బెంచ్ మీద న్యాయం  పురి విప్పి నాట్యం చేస్తోంది.

            హైకోర్టు భవనంలో నలుపురంగు రెపరెపలాడుతోంది. 

            ఆవరణం అంతటా అంటు కట్టిన చట్టాలు రకరకాల సువాసనలు వెదజల్లుతున్నాయి. 

            న్యాయమూర్తులంగారు ధర్మప్రభువులు. న్యాయ సూక్ష్మాలు లోతుగా తెలిసిన వారు. కేసు ఫైలును తిరగేస్తూ “ఎప్పటి కేసు ఇది?” అంటూ కళ్ళు పెద్దవి చేశారు.

            "నైన్ టిన్ నైన్టీ ఒన్ యువరానర్" అన్నారు నిందితుల అడ్వకేటు.

“పాతికేళ్ళు సార్!. ట్వంటీ ఫైవ్ యియర్స్!!.” అన్నాడు బాధితుల అడ్వకేట్. 

            “పాపం వాళ్ళు పాతికేళ్లుగా న్యాయం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు” 

లోపల అనుకోవాలనుకున్న మాటల్ని పైకి అనేశారు న్యాయమూర్తులంగారు.  

            భాషలో సర్వనామాలు తింగరి బుచ్చి లాంటివి. ఎవరికి ఎలా కావాలో అలా అన్వయించుకోవచ్చు. 

            బాధితులకు న్యాయం జరగడం లేదని వాళ్ళ అడ్వకేటు అనుకున్నాడు. దోషులకు న్యాయం జరగడం లేదని నిందితుల అడ్వకేటు అనుకున్నాడు.

            “ఎనిమిది మందిని క్రూరంగా చంపేసి .. నరికేసి .. గోనె సంచుల్లో కుక్కేసి, మురికి కాల్వలో…” ఓ అడ్వకేట్ ఆవేదనగా ఏదో అనాలనుకుంటున్నాడు. కానీ అతని నోరు పెగలడంలేదు. ఇలాంటి కేసుల్లో బాధితుల అడ్వకేట్లు అలాగే వుంటారు. వాళ్ళకు భావోద్వేగాలు ఎక్కువ; వాదన పటిమ తక్కువ. 

            న్యాయమూర్తులంగారు అసహనంగా అతనివైపు చూశారు. 

            అడ్వకేటు అలా అనడం, న్యాయమూర్తులవారు అలా చూడడం ఇవన్నీ సాధారణ లాంఛనాలు. ప్రతి కేసులో వుండేవే. ఇది కొంచెం ప్రసిధ్ధ కేసు గాబట్టి  నాటకీయత కొంచెం ఎక్కువగా వుంటుంది. అంతే తేడా! 

            బెంచ్ అంతిమ తీర్పు ఇవ్వడానికి సిద్ధమయింది. హైకోర్టు అంతా హడావిడిగా వుందిగాని ఆ హాలును నిశ్శబ్దం ఆవరించింది.

నిందితుల్లో ఉత్కంఠ

బాధితుల్లో ఉత్కంఠ

నిందితుల అడ్వకేట్లలో ఉత్కంఠ

బాధితుల అడ్వకేట్లలో ఉత్కంఠ.

అంతిమ తీర్పు వినడానికి  కోర్టు హాలుకు వచ్చిన వారిలో ఉత్కంఠ. 

            అప్పటికే వందసార్లు చదివిన ఆర్గ్యుమెంట్లను నూట ఒకటో సారి చదువుకుంటున్నారు జడ్జి గారు. 

            జడ్జీగారి  పేరుతో మనకు పనిలేదు. హైకోర్టులో జడ్జీల పేర్లకన్నా వాళ్ళ సామాజికవర్గాల మీద అడ్వకేట్లకు ఆసక్తి ఎక్కువ అని ప్రతీతి. నిందితులు కూడా ముందుగా బెంచ్ లో జడ్జీల సామాజికవర్గం ఏవిటో కనుక్కుంటారు. దాన్నిబట్టి  ఏ అడ్వకేటు దగ్గరికి పోవాలో తేల్చుకుంటారు. కొండొకచో తప్పించి మనిషన్నాక కాస్తో కూస్తో కులాభిమానం వుంటుంది మరి.

            బాధితులకు కూడ ఒక తెలివి వుంటుంది.  జడ్జీల సామాజికవర్గం తెలిస్తే తీర్పు ఎలా వస్తుందో ఊహించేసుకుంటారు. 

            తీర్పు ఎలావున్నా దానికి ముందూ వెనక, వీలైతే మధ్యమధ్యలో కొన్ని ప్రవచనాలు వుండాలి. లేకపోతే తీర్పు ఉప్పూకారం లేని కూరలా, మంచింగ్ లేని మందులా చప్పగా వుంటుంది.     

            “జస్టిస్ డిలేయిడ్ ఈజ్ జస్టిస్ డినేయిడ్” అన్నారు న్యాయమూర్తులంగారు. “సత్వర న్యాయం జరక్కపోతే అసలు న్యాయం చేసినట్టేకాదు” అని వారే తెలుగు అనువాదం కూడ చెప్పేశారు. 

            న్యాయం జరగలేదనే మాట ఇటు బాధితులకూ నచ్చేసింది; అటు నిందితులకూ నచ్చేసింది. లా లో వున్న చమత్కారమే అది. అది అందరికీ నచ్చుతుంది. ఒక్కరినే వరిస్తుంది. 

            బాధితుల అడ్వకేట్ ఒక్కసారి ఉలిక్కి పడ్డాడు. జడ్జిగారు న్యాయశాస్త్ర ఆదర్శాలతో మొదలెట్టారంటే తీర్పు అన్యాయంగా రాబోతున్నదని ఆయనకు ఎక్కడో సిక్త్ సెన్స్ వార్నింగ్ బెల్స్ కొట్టింది. 

            మొదటి సీను చూసి సినిమా కథ మొత్తం ఊహించేసినట్టు తొలి ప్రకటనతోనే అతనికి తీర్పులో చివరి వాక్యం అర్ధమైపోయింది. 

            న్యాయమూర్తులంగారు తీర్పు చదువుతున్నారన్నమాటేగానీ, ఆ బాధితుల అడ్వకేట్ కు ఏమీ వినిపించడంలేదు. తీర్పు చివరి వాక్యం చెవుల్లో డోల్బీ అటోమాస్ సౌండులో రణగొణ హోరు చేస్తోంది. జీవనశైలి రోగాలని మనం ముద్దుగా పిలుచుకునే రక్తపోటు, వత్తిడి, కుంగుబాటు, ఆందోళన వగయిరాలు అతన్ని నిండా కమ్ముకుంటున్నాయి. 

            జడ్జిగారు తను రాసుకొచ్చిన మరో ప్రవచనం కూడ చెప్పేశారు. "Let a hundred guilty be acquitted but one innocent should not be convicted". వారే మరోసారి అనువాదం చేసి మరీ శెలవిచ్చారు.   “న్యాయస్థానం ఒక్క నిర్దోషిని కూడ శిక్షించకూడదు; కానీ వందమంది దోషుల్ని శిక్షించకుండా వదిలేయవచ్చు” అన్నారు. 

            “వందమంది దోషుల్ని శిక్షించకుండా వదిలేయవచ్చు” అనే మాట ఆ హాల్లోనే కాకుండా మొత్తం హైకోర్టులో రీసౌండ్‍ ఇచ్చింది. 

            మళ్ళీ ఈ లోకంలోనికి వచ్చిన బాధితుల అడ్వకేట్ దాని అర్ధం అదికాదేమో అని లోలోన గొణుక్కున్నాడు. బాధితుల పక్షాన వచ్చిన పౌరహక్కుల సంఘాల అడ్వకేట్లు అప్పటికే డీలా పడిపోయారు. 

            లోకంలో నేరాలు చేయడానికి కూడ ఓ జ్ఞానం కావాలి. తెలివైన వాళ్ళే నేరాలు చేయగలరు గనుక నిందితులు తెలివైనవాళ్ళని ఓ నిర్ణయానికి రావచ్చు. వాళ్ళకు  జడ్జిమెంటు అర్ధం అయిపోయింది. ఆ ఆనందాన్ని ఆపుకోలేక కేరింతల కొడుతున్నారు.

            తన తీర్పుతో అందర్నీ సంభ్రమాశ్చర్యాల్లో ముంచేయాలని న్యాయమూర్తులంగారు అనుకున్నారు. కానీ, తాను చెప్పక ముందే తీర్పు ఆ హాలులో అందరికీ అర్ధం అయిపోవడం వారికి అస్సలు నచ్చలేదు.   చిర్రెత్తు కొచ్చింది. నిర్దోషులుగా బయటపడబోతున్న నిందితుల వైపు కొంచెం సీరియస్సుగా చూశారు. 

హాలంతా కాస్సేపు నిశ్శబ్దంగా మారిపోయింది. తీర్పు దినాన కోర్టు హాలు రంగులు, అక్కడున్నవారి మూడ్లు పర్యాటక కేంద్రాల్లో  లైటింగ్ షోలా ప్రతి రెండు నిముషాలకు ఒకసారి ఇలా మారిపోతుంటాయి. ఈదోబూచులాట లేకపోతే తీర్పులో మజా వుండదు. సినిమా క్లైమాక్సులో కాస్సేపయినా విలన్ హీరోని చంపేస్తాడేమో అనిపించాలి. 

 

తీర్పు వచ్చేసింది. “నేను ఒక్క నిర్దోషిని కూడా శిక్షించను. అందుకే వంద మంది దోషుల్ని నిర్దోషులుగా వదిలేస్తున్నాను” అనేశారు న్యాయమూర్తులంగారు.

 

సెకన్లలో హైకోర్టు అంతా  తీర్పు గురించి తెలిసిపోయింది.  ఎవ్వరూ ఆశ్చర్యపోలేదుగానీ. కొంచెం పలుచటి మేలి ముసుగు వేస్తే బాగుంటుందిగా  అనుకున్నారు.  మనదేశంలో రాజకీయాల్లోనూ, న్యాయస్థానాల్లోనూ ప్రధాన సమస్య ఈ మేలిముసుగుల గురించే; చాటు వుండాలని కొందరు చాటు వుండరాదని మరికొందరు.

 

జ్ఞాన సముపార్జన కోసం కొందరు అడవుల్లోనికో , పర్వతాల పైకో పోతుంటారు. తీర్పు దినాన్న వాళ్ళు రెండు పూటలు కోర్టు హాలులో గడిపితే చాలు తత్త్వం బోధపడుతుంది. మనుషులు ఎలా ప్రవర్తించాలి? ఎలా ప్రవర్తిస్తున్నారు? డిజిటల్ డిస్ప్లేలో చూడవచ్చు.

 

ఆ ఒక్క పూట అక్కడ గడపడం తెలియని అమాయకులు మాత్రం ఛాట్ జిపిటి, డీప్ సీక్ లు ఓపెన్ చేసి గ్రాండ్ నార్మేటివ్, గ్రాండ్ నేరేటివ్స్ మీద సమాజ పరిశోధనలు సాగిస్తుంటారు.

 

హాలులో బాధితుల ఏడుపులు, నిందితుల  కేరింతలు షరా మామూలే. వాటి గురించి కొత్తగా చెప్పుకునేదేమీ లేదు. అది గ్రాండ్ నేరేటివ్స్.

 

ముసుగు తొలిగిపోయిందనే మాట జడ్జిగారికి కూడ తెలిసి పోయింది. ఇలాంటి ఇరకాటపు సందర్భాల్లోవారు  “సైలెన్స్” అని అరుస్తారు.

 

వారి అరుపుకు మళ్ళీ హాలులో నిశ్శబ్దం అలుముకుంది.

 

జడ్జిగారు నిందితుల వైపు చూశారు. నిందితుల్లో కొంత ఉత్కంఠ.

 

“మీకే చెపుతున్నాను. మీ ఊరికెళ్ళి ఊరేగింపులు విజయోత్సవాలు జరుపుకోవద్దు. వాళ్ళ మనోభావాలు దెబ్బతింటాయి. అర్ధం అవుతుందా?” అని గట్టిగా అడిగారు.

 

అర్ధం అయినట్టు నిందితులు తలలు ఆడించారు.

 

జడ్జిగారి కళ్ళు పోలీసు ఆఫీసరు వైపు తిరిగాయి. టోపీ చంకలో అదిమిపట్టి కొంచెం నిటారుగా కొంచెం వినయంగా నిలబడ్డాడు ఆ ఆఫీసరు.

 

“ఆ రెండు గ్రామాల్లో అల్లర్లు చెలరేగకుండా కనీసం మూడు నెలలపాటు ముందుజాగ్రత్త చర్యగా గట్టి భద్రతా ఏర్పాట్లు చేయాలి. ఆ జిల్లా ఎస్పీని ఆదేశించండి” అన్నారు.

 

ఎవరికి భద్రతా ఏర్పాట్లు చేయాలో ఆ అధికారికి అర్ధం కాలేదు. సందేహంగా చూశాడు.

 

“బాధితులకు” అనుకున్నాడు వాళ్ళ అడ్వకేటు.  ఎదో గుడ్డిలో మెల్లగా ఆదేశాలిచ్చాడు జడ్జి అని సంతోషపడ్డాడు. 

 

“నిర్దోషులులకు భద్రత అవసరం” అని స్పష్టత ఇచ్చారు న్యాయమూర్తులంగారు.

 

“యస్సార్”  అంటూ ఆ పోలీసాఫీసరు బయటికి పోయాడు. వెళ్ళేముందు ఒకసారి కొంచెం వంగి బెంచ్ మీద తన విధేయతని చాటుకున్నాడు.

 

బాధితుల అడ్వకేటుకు చివరి ఆశ కూడ నెరవేరలేదు. జడ్జీకి వినపడకుండా “భద్రత కూడా నిందితులకేనా?” అని లోలోపల గొణుక్కున్నాడు.

 

ఎవరి భాష వారిది ఉద్యమ నాయకులు దోషులు అంటారు. అడ్వకేట్లు నిందితులు అంటారు. జడ్జిగారు నిర్దోషులు అని తేల్చారు.

 

ఉద్యమాలు సాగుతున్నప్పుడు అంతా చాలా ఉత్సాహంగా వుంటుంది. “దోషుల్ని పట్టుకొచ్చి గ్రామం సెంటరులో మర్రిచెట్టుకు వేలాడదీసి ఉరి వేస్తాం” అని ప్రజా నాయకులు చాలా ఆవేశంగా ప్రసంగిస్తారు. నిజంగానే అలా జరిగిపోతున్నట్టు బాధితుల కుటుంబాలు కూడా బిగ్ స్క్రీన్ మీద సినిమా చూస్తూ కూర్చుంటాయి.

 

కేసు కోర్టుకు వెళ్ళాక సీన్ మారిపోతుంది. నాయకుల ఆవేశపు ఉపన్యాసాలు కోర్టు గేటు ముందు ఆగిపోతాయి. కేసు వెళ్ళి నిందితుల కోర్టులో పడుతుంది.

 

  ఇలాంటి కేసుల్లో ఒక కామన్ థింగ్ వుంటుంది. రాష్ట్రంలోకెల్లా ఘనమైన అడ్వకేటు నిందితుల పక్షాన వాదిస్తాడు. హైకోర్టులోకెల్లా నాసిరకం అడ్వకేటు భాధితుల పక్షాన వుంటాడు. ఉద్యమ కాలంలో స్టేజిల మీద  మెరవడం వరకు బాగానే వుంటుందిగానీ, కోర్టుల్లో వాయిదాలకు అటెండ్ కావడం అంత ఈజీ కాదు. వాయిదా వుందని గుర్తుచేసే సిబ్బంది వుండదు. చెప్పినా వెళ్ళడానికి క్యాబ్ డబ్బులు వుండవు. జడ్జిలు మంచోళ్ళయితే మరికొన్ని వాయిదాలు ఇస్తారు. అప్పటికీ నిందితుల అడ్వకేట్ పుంజుకోకుంటే తీర్పు ఇచ్చేస్తారు. ఆ తీర్పు ఊహాతీతంగా  ఏమీ వుండదుగానీ, అందులో నిందితుల అడ్వకేటు వాయిదాలకు అటెండ్ కాలేదనే ముక్క కూడ వుంటుంది.

 

మానవ సంబంధాలన్నీ ఆర్ధిక సంబధాలే అనే మాట ఎంత వరకు నిజమోగానీ, కోర్టుల్లో మాత్రం డబ్బు గజ్జెకట్టి నాట్యం చేస్తుంది. ఆ ఘల్లుఘల్లు శబ్దం చెవిటివాళ్ళకు కూడ వినిపిస్తుంది. అన్నట్టు న్యాయదేవత గుడ్డిదేగానీ చెవిటిదికాదు.

 

==//==

 

ఊరంతా తరలివచ్చి నిర్దోషులకు గ్రామ ప్రవేశ ద్వారం దగ్గర మేళతాళాలతో ఘన స్వాగతం పలికారు. బంధుమిత్రులు పూలమాలలతో సత్కరించారు.  వంద పొడవాటి కత్తులు తెచ్చి ఒక్కొక్కరికి ఒక్కో కత్తి ఇచ్చారు. వాళ్లంతా విజయోత్సాహంతో కత్తుల్ని గాల్లోకి లేపి విన్యాసాలు చేశారు. ఆ తరువాత రోడ్డెంట దుమ్ము రెపుకుంటూ, కేకలు కేరింతలు పెట్టుకుంటూ ఊరేగింపు మొదలయ్యింది.

 

ఉర్లోకి నేరుగా వెళ్ళడానికి రోడ్డువున్నా ఊరేగింపు వాడ వైపుకు కదిలింది.

 

ఉరేగింపుకన్నా ముందే దాని హోరు వాడకు చేరుకుంది. దుమ్ము సుడిగాలిలా రేగుతోంది. వాడజనం పనులన్నీ ఆపేసి ఇళ్ళలోనికి దూరి  తలుపులు మూసుకున్నారు. పాతికేళ్ళ క్రితపు దాడి మళ్ళీ జరుగబోతున్నదని వాళ్ళు భయంతో వణికిపోయారు. బయటి నుండి వినిపించే శబ్దాలను వాళ్ళు చెవులు రిక్కించి వింటున్నారు. న్యాయదేవత మీద వాళ్ళకు మునుపటి నమ్మకం పోయింది.  ఇక కాపాడేవాళ్ళెవరూ?

 

సర్వంకోల్పోయిన నిస్సహాయులకు దేవుడు గుర్తుకు వస్తాడు. ఆరోజు అప్పుడూ వాళ్ళకు దేవుడు గుర్తుకు వచ్చాడు. దేవుడు ఆకాశంలో వుంటాడని వాళ్ళకు గట్టి నమ్మకం. ఆకాశం కనిపించకపోయినా అందరూ ఇంటి కప్పుల వైపు చూస్తూ దైవనామ స్మరణ మొదలెట్టారు. వాళ్ళు అంతకన్నా ఏమీ చేయలేరు. 

 

ఊరేగింపు దగ్గరపడేకొద్దీ వాళ్ళ గుండెలు మరింత వేగంగా కొట్టుకుంటున్నాయి. వీళ్ళ గుండెల చప్పుడు వినిపించేకొద్దీ ఊరేగింపు రెచ్చిపోతున్నది. ఊరేగింపు రెచ్చిపోయేకొద్దీ మృత్యువు దగ్గరవుతున్నట్టుగా వుంది. 

 

వాడను చీకట్లు కమ్ముకున్నాయి. అంతలో బయట గాలిదుమ్ము రేగింది. హోరున శబ్దం. ఉరుములు మెరుపులతో వర్షం మొదలయ్యింది. వాడ మధ్యలోవున్న మర్రిచెట్టు ఈదురు గాలులకు పూనకంతో ఊగిపోతోంది. మర్రి ఊడలు త్రాచుల్లా కదులుతున్నాయి.

 

రాత్రంతా ఒక్కటే వర్షం. వర్షం. వర్షం.  

 

జనం అలాగే ఇళ్ళల్లో నక్కినక్కి బిక్కుబిక్కుమంటు ఆ రాత్రంతా గడిపారు. తెల్లారింది. వర్షం తగ్గింది. గాలి శాంతించింది. జనం నెమ్మదిగా తలుపులు తెరుచుకుని భయంభయంగా బయటికి తొంగి చూస్తున్నారు.  

 

రాత్రి ఊరేగింపు ఏమయిందో తెలీదు. దేవుడు వాళ్ళ మొర ఆలకించాడోలేదో తెలీదు. ఎలాంటి అలికిడి లేదు.  అంతా నిశ్శబ్దంగా వుంది వాతావరణం.

 

మర్రి చెట్టు ఊడలకు వందమంది నిర్దోషులు నిర్జీవంగా వేలాడుతున్నారు.

 

 

హైదరాబాద్, మే 27, 2021

 

(కోవిడ్ నుండి బయటపడి ఇంటికి వచ్చాక మా పెద్దబ్బాయి ఒక VFX కథ కావాలన్నాడు)